Migratiespaghetti

Maite Vermeulen schrijft al jaren over ontwikkelingssamenwerking en migratie, waaronder deze explainer over het EU migratiebeleid. Sinds de zomer van 2015 – toen de Griekse eilanden en Italiaanse kusten overliepen met bootvluchtelingen – is Europa vele miljarden extra voor migratie gaan vrijmaken. Maar om hoeveel gaat het precies? En waar gaat dat geld heen? Voor deze vraag sloeg Maite de handen ineen met een Italiaanse en een Nigeriaanse journalist: Giacomo Zandonini en Ajibola Amzat.

Voor dit artikel spraken de journalisten met onderzoekers en ambtenaren die de Europese migratiefinanciering ‘minimaal transparant’, ‘onduidelijk’ en ‘chaotisch’ noemden. Ze bekeken talloze websites, rapporten, jaarverslagen en begrotingen en deden een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur in verschillende Europese landen, in Nigeria en bij de Europese Commissie.

Op het platform van De Correspondent publiceren ze een reconstructie van hun maandenlange onderzoek, ondersteund met een interactieve illustratie, die elke stap en financieringsstroom in beeld brengt. Vanwege de complexiteit wordt over de 1,5 miljard aan migratiebestedingen in Nigeria een apart artikel uitgebracht met diverse grafieken en infographics. Ook de ruwe data wordt beschikbaar gemaakt voor eenieder die ermee aan de slag wilt. 

Het onderzoek van Maite en Giacomo en Ajibolo toonde nog meer aan. Ze onthulden hoe het grootste migratiefonds van de EU de eigen aanbestedingsregels omzeilt. Door in een wettekst een ‘crisis’ in Afrika uit te roepen, kan 4,6 miljard euro zonder aanbestedingsprocedure worden uitgegeven. En zo maken Afrikaanse organisaties eigenlijk geen enkele kans op het geld. De Correspondent nodigt de EU rekenkamer uit te reageren.

Alle artikelen worden ook in het Engels gepubliceerd, op de site van The Correspondent, waar leden en deskundigen naar aanleiding van de stukken met elkaar in discussie gaan. Er wordt gesproken over de impact van het gebrek aan transparantie van deze geldstromen. Enkele maanden later wordt ook een online gesprek georganiseerd op The Correspondent tussen deskundigen en leden over de alternatieven voor het huidige migratiebeleid. Dit leidde tot nieuwe inzichten en een oplossing voor migratie waar links en rechts het over eens zouden kunnen zijn, maar waar niemand aan wil: veilige, georganiseerde en tijdelijke arbeidsmigratie. Ook hierover schrijft Maite Vermeulen een artikel op De Correspondent.

De journalisten worden uitgenodigd bij het Europees Parlement om te komen vertellen over het onderzoek. Een kans om direct te spreken tegen de mensen die iets zouden kunnen veranderen aan het beleid. In de afgeladen zaal zaten Europarlementariërs (of hun medewerkers), maar ook Europese ambtenaren die voor de Commissie werken, medewerkers van ngo’s, VN-organisaties, denktanks. Reden voor de drukte? Er zal binnenkort worden gestemd over de nieuwe EU migratie begroting van 2021-2027. De journalisten geven de aanwezigen daarmee precies op het juiste moment meer inzicht in de complexiteit van de migratiestromen en een reeks aan kritische vragen mee, die de aanwezigen kunnen tellen om meer grip te krijgen op de begroting.